خواص عسل کنار

درخت کنار یا درخت سدر

درخت کنار یکی از گیاهان  بومی جنوب ایران است . برگ‌های کوبیده آن را «سدر» می‌نامند و میوه آن خوردنی است. درخت سدر جزء درختان چندساله و دارای شاخه‌های تیغ‌دار است. سدر یکی از قدیمی‌ترین درختانی است که در قرآن به آن اشاره‌ شده است.

درخت کنار درختی است به ارتفاع نزدیک به ۱۰ متر با برگ‌های کوچک و قلبی شکل و کشیده با سه رگ برگ برجسته که به خار تبدیل شده است. درخت کنار مقاوم‌ترین درخت میوه به ‌صورت درختچه‌ای کوچک، خاردار با تاج پهن است. میوه این درخت تخم مرغی شکل و به‌ اندازه میوه زیتون یا کمی کوچک‌تر است. میوه کنار خوراکی است. کنار میوه مغذی و سرشار از ویتامین C و مقادیر نسبتاً خوبی از ویتامین B ،E  و محتوی کلسیم، فسفر و آهن است.

ارزش غذایی ‌میوه کنار از لحاظ پروتئین، مواد معدنی، کلسیم، فسفر، کاروتن و ویتامین از سیب غنی‌تر و میزان کالری و ویتامین c آن نسبت به پرتقال بیشتر است. میوه آن به ‌راحتی هضم و اثر ملین آور دارد و طعم‌ این میوه ترش مطبوع و شیرین است. درخت و میوه آن در جنوب ایران کُنار نامیده می‌شود و در کتابها به نام‌های کنار، سدر، سدره، منبل داوود، سنجد گرجی، نیم، ضال، ببر و شجره‌النبق نیز خوانده ‌شده است.

درخت کنار برعکس دیگر درختان وقتی هوا خنک می‌شود گل می‌دهد این درخت در اوایل پاییز به گل می‌نشیند و زنبورداران  می‌توانند حدوداً ۴۰ تا ۴۵ روز از شکوفه‌های آن استفاده کنند.

این درخت در استان‌های جنوبی ایران مانند استان فارس، استان هرمزگان، استان بوشهر، استان خوزستان، استان کرمان و جنوب استان سیستان و بلوچستان به ‌خوبی می‌روید.

برگ درخت سدر

از قدیم از برگ سائیده درخت کنار به ‌عنوان ماده پاک‌ کننده موی سر و بدن استفاده شده و هنوز هم در برخی نقاط استفاده از آن متداول است. برگ‌های سدر در ساخت محصولات بهداشتی و شامپوها نیز کاربرد دارد

عسل کنار طبیعی

این عسل که به آن عسل سدر هم می‌گویند حاصل فرآوری شهد گل درخت کنار یا همان سدر است. بنابراین میتوان گفت عسل کنار یک عسل تک گل محسوب می‌شود.

این درخت سالی دو بار گل دهی دارد و در کوهستان های گرم و خشک تا دمای ۵۵ درجه به زندگی خود ادامه می دهد. گل‌دهی پاییزی این درخت بیشتر است و دارای شهد بسیار لطیفی است که زنبورهای عسل در مهرماه از آن استفاده می نمایند و با سانتریفیوژ کردن عسل های مومی این منطقه، رفته رفته پس از چند هفته در گرمای طبیعی، به رنگ ارغوانی (عقیق) درمی آید.

رنگ عسل کنار

رنگ عسل کنار  یا سدر قرمز ارغوانی است و اگر ذخیره شود، در هر سال نسبت به سال قبل، پررنگ تر خواهد شد، تا حدی که آن را با قرمز بسیار تیره مایل به سیاه پس از سه سال مشاهده خواهید کرد.

این عسل تا چهار سال و یا حتّی بیشتر در دماهای مختلف مناطق سردسیری رس نخواهد کرد و پس از چهار سال گاهی حالت نیمه رس خواهد داشت و مانند روغن حیوانی به حالت نیمه جامد درخواهد آمد و با دمای اندکی ذوب می شود.

عسل کنار درحالی ‌که تولید تازه باشد همان بوی معطر درخت سدر می‌دهد و علاوه بر خواص عمومی عسل، دارای ویژگی‌های منحصر به فرد می‌باشد.

عسل کنار گرم است یا سرد؟

در طب بوعلی سینا  طبع عسل کنار تقریبا طبع خنک عنوان شده است و برای افرادی با طبع گرم توصیه می‌شود. این عسل در بین اعراب محبوبیت خاصی دارد و به ‌عنوان عسل جنسی نیز معروف است. به ‌تازگی در بسیاری از کشورهای دنیا به ‌عنوان یک تقویت‌کننده جنسی مؤثر، سریع و طبیعی استفاده می‌شود. عسل کنار از دیرباز به‌ عنوان هدیه یا پیشکش برای پادشاهان برده می‌شده.

ترکیبات عسل کنار

عسل کنار دارای انواع ویتامین‌های گروه B شامل B1,B2 ,B3 ,B5 ,B6 ,B12 و ویتامین C است . همچنین غنی از انوع آنتی‌اکسیدان‌ طبیعی و مواد معدنی ضروری مانند آهن، روی ، سلنیوم ، کلسیم ، فسفر ، منیزیم  است.

کف کردن عسل کنار

روی عسل کنار، پس از برداشت کف سفید رنگی ایجاد می‌شود. در بسیاری از مناطق عسل کنار را به‌ صورت کف کرده استفاده می‌کنند. در اکثر مواقع این کف سفید رنگ جدا میشود و به طور جدا گانه با قیمت بسیار بالاتری به فروش می‌رسد. گفته می‌شود اثرات تقویتی کف عسل کنار بسیار بیشتر است. این کف سفید رنگ عمدا به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود. کف عسل کنار بسیار  خوشمزه و داری طبع سرد است و برای کسانی که گرم ‌مزاج‌اند بسیار مفید است.

البته این کف پس از مدتی کم میشود و به رنگ خود عسل برمیگردد و چنانچه دوباره این عسل مخلوط شود و یا در مجاورت گرما قرار گیرد دوباره کف می‌کند.

دلیل کف کردن عسل کنار (سدر)

کنار از گیاهانی هست که دارای گروهی از گلیکوزیدهای گیاهی می‌باشد این گلیکوزیدها  به‌ عنوان ساپونین ها شناخته می‌شوند

گلیکوزیدهای ساپونین به ۲ گروه ساختار شیمیایی  aglycones و (sapogenins)..تقسیم می‌شوند با هیدرولیز ساپونین یک  aglyconeبه دست می‌آید که به‌ عنوان  “sapogenin”.شناخته می‌شود. ساپونین به یک aglycone پلی سیکلیک با یک یا چند زنجیره کناری قندی متصل است.

ساپونین های خنثی شناخته شده از استروئیدهای با زنجیره کناری  spirochetal مشتق می‌شوند. ساپونین های اسیدی (ACID) ساختار  triterpenoid را دارا می‌باشند. این ویژگی‌ها حتی در سفیده تخم مرغ نیز وجود دارد که اگر مخلوط شود باعث کف کردن می‌شود  پس دلیل کف کردن این عسل وجود مقادیر قابل توجهی ساپونین در عسل این گیاه می‌باشد بنابراین این عسل دارای ارزش غذایی مکملی بسیار بالایی می‌باشد

استفاده عسل کنار برای کودکان ، مادران شیر ده و بیماران دیابتی:

عسل کنار نسبت به عسل های دیگر دارای رطوبتی کمتر  و طبیعتی خنک با کالری کم و قند فروکتوز بیشتر است. به علاوه، هنگام  فرآیند تولید این درخت، هیچ گونه گل دهی ندارد، لذا عسل استخراج شده، به دلیل سبک و خنک بودنش و نیز این که زنبور عسل همراه با آن گرده گل را به کندو نخواهد آورد و از گل های دیگری هم در فصل گل دهی این گیاه نیز خبری نیست.

بنابراین عسل کنار می تواند بهترین عسل برای مصرف کودکان زیر یک سال باشد. همچنین این محصول برای مادران شیرده و حامله بسیار مناسب است زیرا این عسل برای زردی خردسالان تازه متولد شده، حساسیت، آلرژی و قلب اینان بسیار مفید است و برای هضم در معده دارای قند فروکتوز بیشتری است.

بیماران دیابتی باید توجه کنند که ساکارز این عسل به طور طبیعی حدود 6 تا 9 درصد است اما میتوانند به مقدار کم از آن استفاده کنند. افراد مبتلا به دیابت حاملگی نیز می‌توانند یک تا دو قاشق غذاخوری از آن را در  روز به تنهایی مصرف کنند.

خواص عسل کنار

در کتابها و مقالات طب سنتی منافع زیادی را برای مصرف عسل کنار ذکر کرده‌اند که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

عسل کنار و بهبود ناراحتی‌های گوارشی :

عسل کنار تاثیر بسیار زیادی بر بهبود زخم‌های دستگاه گوارش به‌ ویژه روده و معده دارد و می‌تواند مقاومت و توانایی دستگاه گوارش را افزایش داده و عملکرد این اندام‌ها در بدن را بهبود بخشد. گنجاندن این عسل کهربایی ‌رنگ در برنامه غذایی روزانه می‌تواند تاثیر زیادی بر کاهش میزان کلسترول خون داشته باشد. همچنین می‌تواند کمبود ویتامین c در بدن را جبران کند . از این ‌رو مصرف این عسل در زمان ابتلا به آنفلوآنزا یا سرماخوردگی می‌تواند مقدار زیادی از ویتامین c مورد نیاز بدن را تامین کند و از طرفی، اشتهای فرد بیمار را تحریک  می‌کند تا او بتواند بر بی اشتهایی خود غلبه کند.