مراحل تولید عسل توسط زنبورهای دوست داشتنی عسل

نحوه تولید عسل طبیعی توسط زنبور

تولید عسل یک فرایند خاص، برنامه‌ریزی شده، بسیار پیشرفته قابل تأمل است. بدین ترتیب می‌توان به گوشه‌ای از قدرت‌ بیکران الهی پی برد. شاید تا به حال با این نکته توجه نکرده باشید، اما زنبور عسل حشره‌ای است که نسبت به هرگونه کثیفی و آلودگی حساسیت بسیار بالایی نشان می‌دهد. پروسه تولید عسل را می‌توان کاملا استریل شده و عاری از هر گونه میکروبی دانست.

امروزه عسل طبیعی ، عسل شکری یا عسل تغذیه و عسل صنعتی هر کدام به شکلی تهیه می‌شوند و در معرض استفاده قرار می‌گیرند اما در این بین، تنها عسل طبیعی دارای خواص درمانی است.

صفر تا صد تولید عسل

تولید عسل یک روش خاص و البته برنامه‌ریزی شده است. در ابتدا زنبورهای عسل در مزرعه با گیاهان طبیعی جمع‌آوری شده و از کندو خارج می‌شوند. زنبورها با خرطوم خود، شهدی که درون گل‌ها وجود دارد را می‌مکند. این شهد در قسمت خاصی از معده زنبور ذخیره می‌شود.

ناگفته نماند که زنبور تنها به جمع‌آوری شهد نمی‌پردازد؛ بلکه مواد دیگری را نیز از طبیعت جمع آوری می‌کند. در این بین جمع‌آوری بره موم و گرده گل نیز از وظایف اصلی زنبورهاست. زنبور عسل گرده گل را با پای خود جمع‌آوری می‌کند و در سبد گرده جای می‌دهد. می‌توان این چنین گفت که زنبور بعد از جمع‌آوری شهد حدود 150 گل، به کندو باز می‌گردد.

در بین راه برگشت به کندو وقتی که شهد و گرده گل را با خود حمل می‌کند، درون شکمش، آنزیم‌هایی به شهد اضافه می‌شود. همین امر باعث می‌شود مولکول‌های قند به راحتی تجزیه شود. این فرایند یکی از مهم‌ترین اقدامات زنبور است.

حال که زنبور به کندو می‌رسد، شهد جمع‌آوری شده را در خانه‌های شش ضلعی کندو می‌ریزد. اما در این مرحله این شهد هنوز رقیق است. بنابراین عده‌ای دیگر از زنبورهای کارگر وظیفه دارند  تا این شهد را چندین مرتبه‌ی دیگر بخورند و در محفظه‌ی عسلدان خود به آن آنزیم‌های مختلف اضافه کنند و باعث غلیظ شدن آن شوند و دوباره به داخل حجره‌های شش ضلعی بریزند. همزمان بال زدن‌های پیوسته زنبورها باعث غلیظ تر شدن این مایع خوشمزه می‌شود.

پس از اینکه این مایع به غلظت مناسب رسید درب هر یک از خانه‌های شش ضلعی با پولکی مخصوص بسته و مهر و موم می‌شود. حال عسل برای استفاده توسط انسان آماده است. تولید عسل به طور طبیعی یک سیستم بسیار هوشمند و یک پروسه‌ی منحصر به فرد است.

آیا عسل مدفوع زنبور است؟

سوالی که معمولا مطرح می‌شود این است که آیا عسل مدفوع زنبور است؟ و دیگر اینکه عسل از کجای زنبور خارج می ‌شود؟

جالب است بدانید که عسل مدفوع زنبور نیست یا حتی به بزاق دهان این حشره ربطی ندارد. معده زنبور از عسلدان زنبور که پس از نوشیدن شهد گل، شهد را در آن نگه می‌دارد کاملا مجزاست. ( در تصویر زیر کاملا مشخص شده )

زنبورهای عسل هیچگاه مدفوع خود را داخل کندو نمی‌ریزند. برای اینکار هنگام پرواز در بیرون از کندو مدفوع می‌کنند و حتی اگر در شرایط سخت آب و هوایی مثل فصل سرما مجبور باشند در کندو بمانند، حتی 2 تا 3 هفته مدفوع خود را نگه می‌دارند.

زنبورهای عسل یکی از پاکیزه‌ترین حشره‌هایی هستند که به انواع آلودگی وسواس و حساسیت بالایی نشان می‌دهند.

احتمالا می‌دانید که از آنجایی که هیچ میکروب و باکتری بیماری زا در عسل یافت نمی‌شود، عسل فاسد نمی‌شود. شاید به همین خاطر باشد که یونانیان قدیم، عسل را به عنوان غذای خدایان خود می‌شناختند. در کتاب مقدس انجیل نیز از عسل به عنوان مظهر فراوانی و نعمت یاد می‌شود. انواع ویتامین و مواد معدنی در عسل، آن را به یکی خوراکی ارزشمند تبدیل کرده است.

تولید عسل شکری یا عسل تغذیه

در تولید عسل شکری یا تغذیه‌ای خبری از شهد گل نیست و یا بسیار کم است؛ چرا که زنبوردار مواد قندی را در اختیار زنبور قرار می‌دهد تا به تولید یک عسل شکری یا به قول معروف تغذیه‌ای بپردازد. در این روش که به دلیل خشکسالی سالهای اخیر و کم شدن گل و گیاهان مناطق مختلف رواج بیشتری یافته است، زنبورداران برای تغذیه زنبورها از انواع شربت‌های شیرین استفاده می‌کنند. همینطور ممکن است به جای شربت شکر، از شربت گلوکز نیز استفاده کنند.

تغذیه مصنوعی نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا نیز در صنعت زنبورداری وجود دارد. یکی از دلایل این روش تولید عسل کاهش هزینه‌های تولید و برطرف کردن سختی کوچ و حمل و نقل کندوها و زنبورهاست. طبعا چنین محصولی کیفیت و مرغوبیت بسیار پایین‌تری نسبت به عسل طبیعی دارد.

معمولاً زنبوردار زمانی که متوجه شود، زنبورها تغذیه کافی ندارد و ممکن است تلف شوند به تغذیه مصنوعی روی می‌آورد. زنبورداران متعهد این نوع عسل را به  فروش نمی‌رسانند. هرچند در بازار برای این نوع عسل که قیمت پایین‌تری دارد نیز تقاضای زیادی دارد.

این دلیل دیگری است برای اینکه عسل بهاره یعنی عسلی که در فصل بهار و فراوانی گل و گیاه برداشت شده است کیفیت بهتری دارد و تقاضای بیشتری نیز دارد. بدین ترتیب می‌شود این ذهنیت را تصحیح کرد که اگر زنبوردار در زمستان به تغذیه مصنوعی زنبور بپردازد، در بهار و تابستان هم عسل وی یک عسل شکری یا تغذیه‌ای است.

بسیاری از زنبورداران صرفا عسل تغذیه‌ای تولید و به همین عنوان به فروش می‌رسانند، این موضوع در آزمایش و تست عسل مشخص است و معمولا خود تولید کنندگان نیز با عنوان عسل تغذیه‌ای محصول خود را ارائه می‌کنند . خریداران این محصولات معمولا کارخانه‌های لبنیاتی هستند که عسل را بعنوان شیرین کننده مصرف می‌کنند. خریدار نیز خود با اطلاع کامل به خرید عسل تغذیه‌ای اقدام می‌کند.

البته گاهی اوقات هم داستان غم‌انگیز می‌شود و حال و هوای فریب به خود می‌گیرد. زمانی که زنبوردار عسل شکری خود را به عنوان عسل طبیعی به فروش می‌رساند که این کار به هیچ عنوان اخلاقی و درست نیست.

تولید عسل صنعتی

عسل صنعتی نوع دیگر از عسل‌های موجود در بازار است که با نام عسل تقلبی هم معروف است. عسل صنعتی یا عسل تقلبی در کارخانه با شربت شکر و انواع اسانس و مواد افزودنی ساخته می‌شود و دیگر زنبور هم در تولید آن دخالت ندارد. تنها رنگ عسل را دارد و غلظتی شبیه آن. این ماده حتی ممکن است با اسانس‌های خوراکی عطر و بویی هم به آن داده باشند اما این محصول هیچ ربطی به عسل ندارد و هیچ خاصیتی نیز ندارد. مضررات فراوانی هم دارد.

چنین محصولاتی به صورت غیر مجاز ساخته می‌شوند و به جز مصرف کلاهبرداری مصرف دیگری ندارند.

ممکن است عسل صنعتی با عسل تغذیه یا عسل طبیعی مخلوط شود و به اسم طبیعی به فروش رود. که این هم خواص درمانی و تغذیه  ای ندارد. البته قیمت عسل به این ترتیب کم می‌شود و برای برخی افراد جذاب است.

معمولاً درصد ساکارز موجود در عسل صنعتی و عسل تغذیه بسیار زیاد است. البته ظاهر، بو و طعم عسل مصنوعی تا حدودی شبیه عسل طبیعی است و به همین دلیل، تشخیص عسل تقلبی و طبیعی کار راحتی نیست و تنها در آزمایشگاه امکانپذیر است.

بنابراین توصیه ما این است که اگر به دنبال خواص و فواید درمانی و سلامتی عسل هستید، تنها و تنها عسل طبیعی را از مراکز معتبر و فروشگاه عسل تخصصی تهیه کنید و به هیچ عنوان فریب ظاهر و قیمت پایین برخی افراد را نخورید. عوارض ناشی از این محصولات به مراتب بیشتر خواهد بود. به خصوص بیماران دیابتی باید با دقت به اصالت و مرغوبیت عسل و میزان ساکارز آن توجه کنند.

فروشگاه عسل هپی هانی فقط عسل‌های طبیعی تک گل و چند گیاه ارائه می‌کند و هیچگونه عسل تغذیه یا عسل صنعتی ارائه نمی‌کند.